Vrijmetselarij: een venster op verleden en heden in Brussel

Brussel, 25 november 2023 – 10:37 uur

In het hart van Brussel vond een bijzondere bijeenkomst plaats die licht wierp op de rijke en complexe geschiedenis van de vrijmetselarij. Richard Berman, een gerenommeerde historicus uit Engeland, leidde het evenement met een diepgaande lezing over de ontwikkeling van de vrijmetselaarsordes door de eeuwen heen. Deze bijeenkomst, georganiseerd door de Loge ARS MACIONICA van Brussel, die deel uitmaakt van de Reguliere Grootloge van Belgïe (RGLB), bood een unieke kans om de invloedrijke ideeën en tradities van de vrijmetselarij te verkennen.

Economische verschuivingen en de opkomst van de vrijmetselarij

De lezing van Dr. Berman begon met een analyse van de economische veranderingen in de 14e en 15e eeuw. Hij benadrukte hoe een periode van stabiliteit zonder inflatie abrupt werd onderbroken door een stijging van de lonen, wat een aanzienlijke impact had op de maatschappelijke structuren van die tijd. Deze veranderingen leidden tot een verschuiving in macht van de aristocratie naar de arbeidersklasse, wat de basis legde voor de vorming van de eerste vrijmetselaarsloges.

Vrouwen in de vroege vrijmetselarij

Een opmerkelijk aspect van de lezing was de rol van vrouwen in de vroege vrijmetselarij. Dr. Berman trok een parallel met de wereldoorlogen, waarin vrouwen de arbeidsmarkt betraden om de afwezige mannen te vervangen. Dit perspectief biedt een nieuwe kijk op de genderdynamiek binnen de vrijmetselarij en de bredere maatschappij.

Van vakbond naar broederschap

De lezing belichtte hoe de stijgende arbeidskosten en de pogingen van de regering om deze te onderdrukken, leidden tot de organisatie van arbeiders in loges. Deze loges functioneerden als vroege vakbonden en legden de basis voor de moderne vrijmetselarij, waarbij broederschap en onderlinge solidariteit centraal stonden.

De Regius en Cooke manuscripten: fundamenten van een traditie

Dr. Berman besprak de Regius en Cooke manuscripten, daterend uit de late 14e en vroege 15e eeuw. Deze documenten vormen enkele van de vroegste voorbeelden van vrijmetselaarsconstituties en bevatten zowel regels voor het metselaarsvak als morele en ethische richtlijnen.

Traditie en geloof als pijlers van de organisatie

De lezing benadrukte het belang van traditie en geloof binnen de vrijmetselarij. De manuscripten begonnen met een geloofsbelijdenis in de Heilige Drie-eenheid en een belofte van trouw aan de koning en de sociale orde. Deze elementen dienden als een vorm van sociale en politieke verzekering voor de vrijmetselaars.

Een evolutie naar sociale en politieke invloed

In de loop van de 16e en 17e eeuw evolueerde de rol van de vrijmetselaarsloges. Ze bewogen zich weg van hun traditionele activiteiten naar meer sociale en politieke invloeden. Dit werd duidelijk in de oprichting van de Grand Lodge in 1717 en de publicatie van de Constituties in 1723, die een nieuwe organisatiestructuur en een modernere benadering van de vrijmetselarij introduceerden.

De Grand Lodge en de Constituties van 1723

De oprichting van de Grand Lodge en de publicatie van de Constituties in 1723 markeerden een belangrijk keerpunt in de geschiedenis van de vrijmetselarij. Deze gebeurtenissen legden de basis voor de moderne structuur en principes van de organisatie, waaronder politieke en religieuze tolerantie. De lezing van Dr. Richard Berman bood een fascinerend inzicht in de ontwikkeling van de vrijmetselarij. Zijn analyse van de historische, economische en sociale factoren die bijdroegen aan de vorming van deze invloedrijke broederschap, belichtte de rijkdom van deze traditie.

( Tekst Andy Vermaut en Serge Jansen van www.westnieuws.be )