Historische wortels
In het licht van de vijftiende eeuw, zag Punjab het ontstaan van het Sikhisme, voortkomend uit het Hindoeïsme. Ranjit Singh, een Sikh, stichtte in de late 18e eeuw een koninkrijk in Punjab, met Lahore als hoofdstad – gelegen in het huidige Pakistan. Vreemd genoeg ligt een groot deel van Singh’s rijk nu in Pakistan, terwijl het door de Khalistanis nagestreefde Khalistan zich bevindt in de Indiase Punjab.
Door de eeuwen heen was het in Punjab de norm dat Hindoefamilies een zoon vroegen het Sikhisme aan te nemen voor bescherming. Dit omdat de Sikhs werden gezien als een krijgshaftige vertakking van het Hindoeïsme. Vermenging tussen Hindoes en Sikhs was gemeengoed en blijft bestaan. Beide gemeenschappen eren het heilige boek van de Sikhs, de Guru Granth Sahib.
De Khalistan-beweging
De wortels van de Khalistan-beweging reiken terug tot vóór de onafhankelijkheid van India. Sommige historici wijzen de Britten aan als de veroorzakers van de verdeeldheid tussen Hindoes en Sikhs om hun overheersing te versterken. Anderen zien de oorsprong in de politieke en economische kloven in de jaren ’70 van Punjab. Deze kloven leidden tot grootschalig geweld, waarbij zowel Sikhs als Hindoes werden afgeslacht. Het culmineerde in een ingrijpen van het Indiase leger in de Gouden Tempel in Amritsar, het heiligste Sikh-heiligdom, om Khalistani-extremisten te verdrijven. Het tragische vervolg was de moord op premier Indira Gandhi door haar Sikh-bewakers, wat resulteerde in vergeldingsacties tegen Sikhs.
Bronnen in India stellen dat het Khalistan-verzet sinds de jaren ’70 zowel heimelijk als openlijk wordt gesteund door Pakistan, India’s historische tegenstander. Veel leiders van Khalistan vinden vandaag de dag onderdak in Pakistaanse steden.
Canada’s Sikh-gemeenschap
Ongeveer 3,7% van de Canadese bevolking heeft Indiase roots, waarvan 2% Sikhs zijn. Deze gemeenschap vormt een sterke politieke lobby die door Canadese politici wordt gewaardeerd voor hun stemmen.
Trudeau’s evenwichtsoefening
De Liberal Party van Trudeau heeft diepe banden met de Sikh-kiezers. Zijn regering is vooral afhankelijk van de New Democratic Party (NDP) onder leiding van Jagmeet Singh, beschouwd als een sympathisant van Khalistan. Singh is eerder door India beschuldigd van het hebben van banden met extremisten.
In 2018 identificeerde Canada’s jaarlijkse terrorismeverslag ‘Sikh (Khalistani) extremisme’ als een risicofactor. Na protesten werd deze terminologie door Trudeau’s regering verwijderd. Trudeau wordt daarom door velen gezien als een sympathisant van Khalistani-elementen in Canada.
Internationale repercussies
Trudeau’s recente uitspraken en acties hebben hem internationaal geïsoleerd, waarbij hij zelfs op het wereldtoneel zijn status lijkt te hebben overschat. Ondanks pogingen om steun te krijgen van bondgenoten zoals de VS, het VK en Australië, zijn de beschuldigingen onbeantwoord gebleven.
Canada’s beperkte invloed op India, zowel economisch als geopolitiek, maakt het onwaarschijnlijk dat India zijn stevige houding zal veranderen. Tegelijkertijd lijkt Trudeau vast te zitten in zijn positie door binnenlandse politieke zwakte en kritiek. In het huidige politieke klimaat lijkt de relatie tussen India en Canada gespannen.
( Tekst Andy Vermaut en Serge Jansen van www.westnieuws.be )