Lichtervelde : tentoonstelling “Leven en dood van WO I verzetsheldin Gabrielle Petit”

Toen Ron Deblaere eind jaren 70 van de vorige eeuw in Brussel over het Sint-Jansplein liep werd zijn aandacht getrokken tot een standbeeld van een statige vrouw, in brons vereeuwigd, op een stevige onderbouw van natuursteen. Naderbij gekomen las hij de gebeitelde teksten op het voetstuk en die maakten indruk op hem. Haar naam Gabrielle Petit, leeftijd 23 jaar, spionne in WO I.
Deze figuur is in zijn geheugen blijven hangen en werd veel jaren later terug onder zijn aandacht gebracht door de documentaire op de VRT van Mark De Geest naar aanleiding van de honderdste verjaardag van haar executie op 1 april 2016. Sindsdien heeft hij haar niet meer losgelaten en koesterde hij een zekere adoratie voor deze vrouw.
Gabrielle Petit geboren in Doornik 20 februari 1893, haar oorlogsnaam Mademoiselle Le Grand, stierf in de schaduw, want de terechtstelling van Edith Cavell op 12 oktober 1915 beroerde de halve globe, terwijl Petits dood onopgemerkt voorbij ging.
Haar lichaam verdween in een anoniem graf op de begraafplaats van de Nationale schietbaan aan de rand van Brussel. Tegenwoordig de site waar de Nationale omroepen zich bevinden.
Nadat de wapens zwegen ontdekten tijdgenoten eind 1918 haar verhaal en er ontstond een ware cultus rond haar als de moderne Jeanne D’Arc. Postuum werd Gabrielle Petit verheven tot Nationale heldin.
Op 27 mei 1919 werd haar lijk en dat van Mathieu “Pietje” Bodson opgegraven en in nieuwe eiken kisten gelegd.
Op 29 mei 1919 , Hemelvaartsdag werden ze samen met een derde verzetsheld Amaat Smekens herbegraven en onder massale belangstelling begeleid naar de begraafplaats van Schaarbeek.
Tijdens WO I zette Petit een netwerk van spoorwegspionage op en werd uiteindelijk door een vertrouwde koerier Nikolaas Keurvels, die ook fungeerde als dubbel spion voor de Duitsers, verklikt. Haar spionage werk was van korte duur maar niet onbelangrijk, het liep van augustus 1915 tot haar aanhouding door de bezetter op 2 februari 1916 en opgesloten werd in de gevangenis van Sint-Gillis.
Ze werd op 2 maart 1916 door de militaire rechtbank ter dood veroordeeld. Zelf heeft ze nooit een gratie verzoek ingediend, terwijl familieleden het wel deden maar het werd door de toenmalige Gouverneur-Generaal Moritz Von Bissing afgewezen.
Zo werd Gabrielle Petit in de vroege morgen van zaterdag 1 april 1916 in een rijtuigje naar de Nationale schietbaan gevoerd waar ze als kranig meisje stierf door de afgevuurde kogels van het executiepeloton, 23 jaar oud.
Op de Nationale feestdag van 21 juli 1923 werd onder massale belangstelling op het Sint Jansplein in Brussel het standbeeld van Gabrielle Petit onthuld, een creatie van Egide Rombaux (1865-1942). Op het voetstuk staat nog steeds de gebeitelde tekst te lezen ,“ Ik zal hun laten zien hoe een Belgische vrouw weet te sterven”. In 1924 werd een monument ter ere van Gabrielle onthuld in haar geboorte stad Doornik. Op de nieuwe begraafplaats van Schaarbeek werd op 20 september 1964 een nieuw grafmonument onthuld, scholieren uit de middelbare scholen
verzamelden fondsen en ontwierpen zelf het mooi modern witmarmeren beeld met als opschrift: “Aan de Nationale heldin opgedragen door de jeugd van Schaarbeek”
Het scenario voor deze tentoonstelling heeft hij gedistilleerd uit biografieën over Gabrielle en in het bijzonder de biografie van auteur Sophie De Schaepdrijver verschenen in 2018, een must read voor iedereen trouwens. De Expo bestaat uit een 50 tal werkjes op A4 formaat, de taferelen in een stripverhaalstijl, de klare lijn en ingekleurd met kleurpotlood. De portretten van de personen die de revue gepasseerd zijn tijdens heel dit verhaal zijn getekend, in kleurpotlood, bic of stift. De werken zijn niet te koop het is gewoon de bedoeling om de figuur van Gabrielle Petit als Nationale heldin, op een manier die hem eigen is als beeldhouwer en begenadigd tekenaar in het hart van WestVlaanderen onder de aandacht te brengen. Vijf linosneden maken deel uit van deze expo. Deze exclusieve lino’s
werden op 20 exemplaren gedrukt en verzameld in een map die te koop word aangeboden tegen 50€ per map. De opbrengst gaat naar het goede doel “Kom op tegen kanker” in de hoop een steentje te kunnen bijdragen tegen de bestrijding van deze vreselijke ziekte.
De Voorzitter van De Nationale strijdersbond, de heer Leon De Turck stelt een portrettekening van Gabrielle, die onlangs door Hare Majesteit Koningin Mathilde onthuld werd, ter beschikking voor de duur van de expo.
De tentoonstelling gaat door in het gemeentehuis van Lichtervelde Markplaats 2 en is te bezoeken vanaf 12 november tot en met 10 december tijdens de kantooruren van maandag tot vrijdag van 8u30 tot 12u en op de tweede en vierde zaterdag van de maand van 9u tot 12u.