Historisch landschapsherstel van abdijhoeve Ten Bogaerde in Koksijde

Op de historische erfgoedsite Ten Bogaerde in Koksijde is vorige winter een uitgebreid project gestart om het landschap te herstellen. Gemeente Koksijde heeft, in samenwerking met het Regionaal Landschap Westhoek, aanzienlijke inspanningen geleverd om bomen, boomgaarden, houtkanten en heggen aan te planten.

Een rijk verleden in ere hersteld

De abdijhoeve Ten Bogaerde, onderdeel van de Duinenabdij aan de Westkust, kende vroeger uitgebreide boomgaarden, moestuinen en houtkanten. Dit plantkundig erfgoed was echter toe aan vernieuwing. Het project was erop gericht om de historische glorie van het domein te herstellen en te behouden voor toekomstige generaties.

“Passend binnen de verschillende beheerplannen voor het domein en na goedkeuring van het Agentschap Onroerend Erfgoed gingen we aan de slag om twee grote boomgaarden te planten op het domein,” aldus Dries Vandewoude, diensthoofd Groen. “Hierbij werd een selectie gemaakt van oude fruitboomrassen, zodat we deze genenpool ook verder in stand houden. We herstelden ook 200 meter houtkanten, plantten een knotbomenrij en ruim 100 meter haag. Het landschap kan nu verder groeien naar zijn grandeur van weleer en zal bijdragen aan de uitstraling van de volledige site.”

Voorbereiding en uitvoering

Aan het project ging een grondig onderzoek en overleg vooraf. Informatie over de historische bomen en beplanting op de hoevedomeinen van de Duinenabdij werd gedeeltelijk achterhaald uit het bronnenarchief van de abdij. Hieruit ontstonden enkele basisinzichten over historische bomen en aanplantingen op Ten Bogaerde. De tuinen en boomgaard, waaronder ook de moestuinen, gaan volgens kaartmateriaal en beschrijvingen zeker terug tot in de 17e eeuw. Sinds de 19e eeuw zijn de locaties van de (moes)tuin en boomgaard nauwelijks geëvolueerd, maar er was wel sprake van degradatie. De laatste grootschalige aanplanting van fruitbomen en notelaars vond vermoedelijk plaats tussen 1950 en 1954, tot aan dit jaar.

Historisch correcte boomsoorten

Voor de aanplanting werden historisch correcte boomsoorten gekozen, die allemaal zijn opgenomen in het boek ‘Hoogstamfruitbomen in West-Vlaanderen’, uitgegeven door de provincie West-Vlaanderen. Dit boek, samengesteld door experts, geeft een opsomming van oude fruitboomrassen die bekend zijn in de regio.

Schepen van Cultuur & Erfgoed Stéphanie Anseeuw benadrukt: “Koksijde draagt als onroerenderfgoedgemeente de zorg voor haar erfgoed hoog in het vaandel. Ook de beschermde cultuurhistorische landschappen, zoals de site Ten Bogaerde, maken hier deel van uit. Ik ben heel trots op deze realisatie!”

Toekomstige voordelen

Schepen van Milieu Charlotte Castelein licht toe: “Bezoekers en inwoners zullen in de toekomst nog meer kunnen genieten als ze Koksijde binnenrijden: bloesems in de lente, fruit en bessen in de zomer en herfst. Bovendien zal de biodiversiteit een boost krijgen. Deze 56 bomen, waarvan het overgrote deel fruitbomen, zullen in het oog springen!”

Jurgen Vanlerberghe, voorzitter van Regionaal Landschap Westhoek vzw, voegt toe: “Door het herstel en de uitbreiding van de boomgaard met oude streekeigen rassen en het versterken van de omgeving, komt de samenwerking tussen erfgoed, cultuur en natuur weer tot bloei. De bloeiende streekeigen hagen en heggen trekken de nodige bestuivers aan zoals wilde bijen, vlinders en zweefvliegen, wat zorgt voor een goede en alsmaar betere vruchtzetting.”

Samenwerking en steun

Het project werd gedragen door Gemeente Koksijde, mede ondersteund door Regionaal Landschap Westhoek en deels gesubsidieerd door het Vlaams Houtkantenplan.

(Tekst: Serge Jansen van www.westnieuws.be)