April 2024 – Een diepgaand data-onderzoek uitgevoerd door de vijf Vlaamse provincies werpt een helder licht op de veranderende dynamiek van het winkellandschap in Vlaanderen. Over de afgelopen tien jaar verdween één op zes winkels uit onze straten. Tegelijkertijd nam de verkoopruimte van fysieke winkels af met 2%. Deze verschuiving gaat hand in hand met een opkomst van horeca, diensten en cultuur binnen onze commerciële centra, wat nieuwe mogelijkheden schept voor zowel bestaande als toekomstige handelaars.
Detailhandelscoaches begeleiden steden en gemeenten
De Vlaamse provincies hebben detailhandelscoaches ingezet om steden en gemeenten bij te staan in deze transitie. Hun rol is cruciaal in het faciliteren van deze verschuiving naar meer diversiteit en multifunctionaliteit binnen onze winkelgebieden.
Nieuwe rapporten detailhandel schetsen veranderingen
Met bijna 156.000 werknemers en ruim 64.300 zelfstandigen vormt de detailhandel een significant onderdeel van onze economie. Recente datarapporten bieden inzichten in de werking van onze winkelgebieden. Over de laatste tien jaar is het aantal winkels in Vlaanderen met 17,3% afgenomen. In 2013 was nog 39,3% van de handelspanden een winkel, tegenover 35,7% in 2023.
Opkomst van andere commerciële activiteiten
De afname van fysieke winkels wordt gecompenseerd door een toename in horecazaken (21,7%) en consumentgerichte diensten (33%). Maar ook deze sectoren zien een afname in absolute cijfers. De diversiteit in onze winkelstraten neemt toe, waarbij de culturele sector in het bijzonder opvalt. Het aantal locaties dat culturele producten of ervaringen aanbiedt, groeide de afgelopen vijf jaar met 6,5%.
Transformeren van winkelpanden
Winkelgebieden in Vlaanderen worden diverser en omvatten naast winkels ook andere commerciële activiteiten. Tussen 2013 en 2023 is het totaal aantal handelspanden gedaald van 127.668 naar 116.018. Een op de tien handelspanden heeft een niet-commerciële bestemming gekregen, zoals wonen, kantoorruimte of openbare ruimte.
Impact op detailhandel
De opvallende trend is de transformatie van winkelpanden naar horeca, diensten of andere niet-commerciële functies. Deze ontwikkelingen illustreren dat detailhandel niet op zichzelf staat. Winkelen draait niet alleen om aankopen doen, maar ook om beleving en ontspanning.
Positieve gevolgen
De toename van winkelleegstand tussen 2007 en 2020 wordt vanaf 2021 duidelijk afgeremd. De nieuwe functies in onze winkelgebieden zorgen voor een positieve verandering en verminderen leegstand aanzienlijk.
Waarde van het Rapport Detailhandel
De inzichten uit het Rapport Detailhandel zijn van onschatbare waarde voor steden, gemeenten en lokale ondernemers. Ze bieden de mogelijkheid om het concurrentievermogen te vergroten en tegelijkertijd tegemoet te komen aan de steeds veranderende behoeften van consumenten. Naast informatie over het winkelaanbod bevatten de rapporten ook gegevens over e-commerce en koopstromen van Vlaamse consumenten.