De toekomst van de Belgische politie

Een blik op de uitdagingen en hervormingen

De Belgische politie staat aan de vooravond van ingrijpende veranderingen. Ondanks de successen in de strijd tegen georganiseerde misdaad en terrorisme, botst de politie op haar limieten. Terwijl de samenleving snel verandert, blijft het politieorganisatiemodel sinds de hervorming van 1998 grotendeels hetzelfde. Dit gebrek aan flexibiliteit maakt het moeilijk om nieuwe vormen van criminaliteit effectief aan te pakken. Minister van Justitie Paul Van Tigchelt heeft een plan voorgesteld om de politie te hervormen en haar klaar te stomen voor de toekomst.

Nood aan efficiëntie en digitale innovatie

In België werken momenteel 50.000 politiemensen, een stijging ten opzichte van 37.000 twintig jaar geleden. Hoewel er genoeg agenten zijn, moeten deze efficiënter ingezet worden. Het voorstel van minister Van Tigchelt richt zich op een sterk vereenvoudigde organisatiestructuur en een digitale transformatie, zodat de politie zich kan concentreren op haar kerntaken: veiligheid en criminaliteitsbestrijding.

Hervorming van de politiezones

Momenteel telt België 182 politiezones, waarvan sommige tot 90% van hun budget aan personeelskosten besteden. Dit laat weinig ruimte voor technologische ondersteuning en innovatie. Minister Van Tigchelt stelt daarom een fusie van politiezones voor, resulterend in 15 Vlaamse, 15 Waalse en 1 Brusselse zone. Dit moet leiden tot schaalvoordelen en een efficiëntere bestrijding van criminaliteit.

De financiering van de zones wordt gekoppeld aan specifieke langetermijndoelstellingen, waarbij maximaal 75% van het budget naar personeelskosten mag gaan en minstens 25% moet worden geïnvesteerd in werking en technologische innovatie.

Digitale transformatie en AI-integratie

Een belangrijke pijler van de hervorming is de integratie van Artificial Intelligence (AI) om administratief werk te verminderen. De gemiddelde agent besteedt nu 30% van de tijd aan administratief werk. AI-tools kunnen processen-verbaal opmaken, verhoren uittypen, automatisch vertalen en videobeelden analyseren.

Daarnaast wordt een digitaal politiekantoor opgericht dat 24/7 beschikbaar is via police-on-web. Dit kantoor wordt bemand door een AI-agent die burgers helpt bij het doen van aangiftes en andere politietaken. Dit systeem gaat verder dan een gewone chatbot; het neemt actie en heeft bepaalde bevoegdheden.

Focus op kerntaken en privatisering van niet-essentiële taken

De bevoegdheden van de politie zijn de afgelopen jaren flink uitgebreid, wat hen afleidt van hun kerntaken. De politie wordt ingezet voor bewakings- en beveiligingstaken en handhaving van federale materies zoals voedselveiligheid en arbeidsomstandigheden. Minister Van Tigchelt stelt voor dat inspectiediensten zelf de handhaving en opvolging van hun vaststellingen doen, zodat de politie zich kan concentreren op criminaliteitsbestrijding.

Niet-essentiële taken kunnen worden geprivatiseerd. Private bewakingsfirma’s moeten meer worden ingezet om bijvoorbeeld camerabeelden te bekijken en evenementen te beveiligen. Dit moet de politie ontlasten en hen in staat stellen om zich te focussen op buurten met veel criminaliteit. De aanpak van continue aanwezigheid en opvolging, bekend als de Very Irritating Police (VIP), heeft zijn nut bewezen en moet opnieuw worden toegepast.

Veiligheid en bescherming van politieagenten

Een hernieuwde focus op kerntaken begint met de veiligheid van elke politieagent. Dit omvat betere screening op infiltratie door georganiseerde misdaad, geavanceerd beschermingsmateriaal en bodycams voor alle agenten op het terrein.

tekst Serge Jansen van www.westnieuws.be