Hamas: een ongrijpbaar schaakstuk in het Midden-Oosten Hamas, de Palestijnse “islamistische” radicale groepering, heeft recentelijk haar grootste aanval op Israël in jaren ontketend. Maar wat vertegenwoordigt Hamas precies en wat drijft hen?
Een blik op het verleden: Ontstaan in tegenstelling In de late jaren ’80 ontstond Hamas als tegenreactie op de Palestijnse Nationale Autoriteit President Yasser Arafat’s Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO). Deze militante groep, met zowel een politieke als een gewapende tak, heeft een duidelijke missie: het niet erkennen en volgens eigen verklaringen het vernietigen van de staat Israël. Hierdoor wordt Hamas door diverse landen, waaronder Duitsland, de Europese Unie en de Verenigde Staten, als een terroristische organisatie gezien.
Binnen de structuur van Hamas zijn diverse militaire facties actief. Een daarvan is de Qassam Brigades, verantwoordelijk voor tal van aanslagen en zelfmoordbombardementen tegen Israël in de afgelopen jaren. Maar Hamas is niet enkel strijdvaardig: het omvat ook een politieke partij en verschillende hulporganisaties.
Turbulente tijden: De tweede intifada
In 1993 gaven Israël en de PLO elkaar de hand tijdens het Oslo-vredesproces. Echter, Hamas weigerde deze historische overeenkomst te erkennen en ging door met zijn aanvallen op Israëlisch grondgebied. Tijdens de Tweede Intifada, die duurde van 2000 tot 2005, voerden verschillende Palestijnse militante groepen, waaronder Hamas, talrijke aanvallen uit tegen Israëlische burgers. Het resultaat was hartverscheurend: volgens VN-cijfers kwamen 4.228 Palestijnen, 1.024 Israëli’s en 63 buitenlanders om het leven tussen september 2000 en juli 2007.
Verdeeldheid en heerschappij: Hamas aan de macht in Gaza
In 2006 werd de militante vleugel van Hamas de onverwachte winnaar van de Palestijnse parlementsverkiezingen. Een jaar later namen ze de controle over de Gazastrook over na hevige gevechten tegen de Fatah-beweging. Sindsdien is er sprake van een intra-Palestijnse politieke splitsing. Hamas heeft de teugels in handen in de Gazastrook, terwijl de Palestijnse Autoriteit, gedomineerd door de Fatah-partij, heerst over de gedeeltelijk autonome gebieden in de Westelijke Jordaanoever.
Escalaties en confrontaties: oorlogen in Gaza
In 2008 brak de eerste Gaza-oorlog uit, gevolgd door verdere conflicten in 2012, 2014 en 2021. Deze confrontaties tussen Hamas en Israël hebben talloze levens geëist en de spanningen in de regio verder opgevoerd.
Nieuwe escalatie: Het heden en de toekomst
Recentelijk, op 6 oktober 2023, escaleerde het geweld opnieuw met een ongekende grootschalige aanval van Hamas op Israël. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verklaarde dat Israël “in oorlog” is en heeft zijn beloofde strenge vergelding waargemaakt.
Tekst Andy Vermaut en Serge Jansen van www.westnieuws.be